büyük sufi şair, sırların sözcüsü, 30 eylül 1207 yılında afganistan´ın belh şehrinde doğdu. başyapıtı `mesnevi` dir.
mevlana´nın babası kaynaklarda efsanevi bir kişiliğe bürünmüştür; horasan´da ``bilginler sultanı`` diye tanındığı söylenir. sivas´a bağlı olan akşar´da babası için yapılan medrese vardır.
cengiz han´ın ordusuyla, 1220 yılı başında buhara ve semerkant üzerine yürümesinden hemen önce mevlana ailesi göç etti. doğduğu topraklardan ayrılışı mevlana´yı derinden etkiledi. belki de bu yüzden mesnevi ``ayrılıklar`` la başlar.
``dinle, bu ney nasıl şikayet ediyor; ayrılıkları nasıl anlatıyor.
``diyor ki: beni kamışlıktan kestiklerinden beri feryadımla erkek de ağlayıp inlemiştir, kadın da. ``
kaynak: atlas, gezginin tarihi olaylar atlası