amaçların belirlenmesiyle, amaçların rasyonalitesi ya da geçerliliği ile değil de, salt belirli ya da daha önceden belirlenmiş amaçlara en iyi ve emin bir biçimde nasıl ulaşılacağı ile ilgili olan, verilmiş amaçlara ulaşmanın en etkili yollarının seçimi üzerinde duran akılcılık türü.
daha çok Frankfurt okulu düşünürlerinin aydınlanmaya ve modernliğe ilişkin eleştiri ve değerlendirmelerin oluşturduğu bağlamda ortaya çıkan bir terim olarak araçsal akılcılığı en iyi bir biçimde ifade eden ilk aydınlanma düşünürü, olanla olması gereken arasında bir ayırım yapan d. hume`dur. ona göre, neden ve sonuçlara dair bilgi, yani aklın sağladığı olgu bilgisi bize sadece belli amaçlara hangi araçlarla ulaşılacağını öğretir.