batı kültüründe, 18. yüzyıla damgasını vuran aydınlanmanın temel öğeleri olan hümanizmin, iyimserliğin, insanın sınırsızca yetkinleşebileceğine duyulan inancın, bilim ve teknoloji yoluyla ilerleme ülküsünün, akılcılık ve evrenselciliğin, yaşanan toplumsal ve ekonomik koşullara bağlı olarak önemli ölçüde erozyona uğraması sonucunda, 19. yüzyılda ortaya çıkan aydınlanma karşıtı tavır için kullanılan genel deyim.