hakkınızı helal ediyor musunuz

cenazelerde sorulan sorudur.

çoğunlukla ediyoruz diye bir cevap gelir imama.

akla bir soru geliyor.

bu soruya hakkımı helal etmiyorum demek için illa cenaze namazında olmak gerekli midir yoksa gıyabında da bunu söylemek geçerli midir?