sadece matbaayı getiren kişi olarak bilinmemesi gereken ileri görüşlülüğü ile bugünün türkiye'si hakkında bilgi veren ve uyarılarda bulunan insan. müteferrika bir devletin gerilemesine neden olan 8 durumu şöyle yazmıştır.
1. Kanunları uygulamamak,
2. Adaletsizlik,
3. Devlet işlerinin ehliyetsiz ellere düşmesi,
4. Bilim adamlarının fikirlerine tahammülsüzlük,
5. Modern askeri teknolojide bilgisizlik,
6. Orduda disiplinsizlik,
7. Devlet servetini kötüye kullanma ve rüşvet,
8. Dış dünyadan habersizlik.
taaa 1700 lerde düşünün artık.
https://odatv.com/ibrahim-muteferrika-387-yil-once-bugunleri-nasil-anlatti-20071827.html