buridan'ın eşeği

fransız filozof jean buridan tarafından ortaya atılan bir düşünce deneyi ve kimilerine göre bir paradokstur.
buridan bu deneyde özgür iradenin bazen istenmeyen sonuçlar doğurabileceğini vurgulamak istemiştir.
aç ve susuz olan bir eşek ortada olacak şekilde eşeğe eşit uzaklıklarda bir tarafa su ve diğer tarafa saman konulur. eşek önce hangisine gideceğine karar veremez ve ölür.

her ikisi de kendisinden eşit uzaklıkta bulunan bir ölçek yulaf ile bir kova su arasında kalıp bunlardan herhangi birini seçemediği için açlıktan ölen eşek öyküsü.

irade özgürlüğü problemini ele almış olan 14. yüzyıl nominalisti Jean buridan`a atfedilen bu öykü, özgür irade anlayışını desteklemek için kullanılmıştır.